ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

ሰባት ኣብ ህይወቶም ብዙሕ መልከዓት ዘለዎ ዕማማት እዮም ዘሰላስሉ። ኣብ ኩሉ’ቲ ዕማማቶም ዕዉታት ዝኾኑ ከኣ እቶም  ነቲ ዘለዎም ጸጋን ዓቕምን ናብቲ ዕማማቶም ብግቡእ ሰሊዖም ዝንቀሳቐሱ እዮም። ኣብዚ እዋንዚ ንሓደ ኤርትራዊ ኣብ ቅድሚኡ ካብ ዘለዉ ብዙሓት ዕማማት እቶም ቀንዲ መነባብሮኻ ምምራሕን፡ ምእንቲ ራህዋን ፍትሕን ኤርትራን ህዝባን ምቅላስን እዮም። እዞም ክልተ ዕማማት ነናቶም ዝርዝር ትሕዝቶ ከም ዘለዎም ፍሉጥ እዩ። ንኣብነት መነባብሮ ምምራሕ ክበሃል እንከሎ ዝርዝሩን ምትእስሳሩን ሰፊሕ እዩ።

እዞም ዓበይቲ ማሕበራውን ሃገራውን ዕማማት ነቲ ሓደ ገዲፍካ ነቲ ሓደ ብምሓዝ ኣይኮኑን ዝሳለጡ። ሓዲኡ ሒዝካ ነቲ ሓደ ጥራይ ምሓዝ፡ ኣብቲ ዝሓዝካዮ’ኳ ተድማዕካ ኣብቲ ሓደ ዝፈጥሮ ብኩራትን ሃጓፍን ሃሳዪ እዩ። ስለዚ ክልቲኦም ኣሳንዮም ዝኸድሉ ኩነታት ምጥጣሕ ናይ ግድን ይኸውን። ኣብዚ ከኣ እዩ እቲ ውሕልነትን ሓላፍነትን ዘድሊ። እቲ ኣብ መንጎኦም ዘሎ ሓፈሻዊ ምምጥጣን ሓንሳብ ምስ ተሳእለ ከም ዘለዎ ዝነብር ዘይኮነ ምስ ባዕላዊ ኩነታት ኮነ ግዳማዊ ሓጐጽጐጽ ወይ እውን ከባብያዊ ኩነታት እንዳተኸለሰ ዝቕጽል እዩ። ንእብነት ኣብ ግዜ ቃልሲ ምእንቲ ናጽነትን ልኡላውነት ኤርትራ ዝነበረን ሎሚ ምእንቲ ደሞክራስን ፍትሕን ዝካየድ ዘሎን ቃልሲ ነናቶም ኣሰራርዓን ኣተሓሕዛን ዘለዎም እዮም። ሎሚ በቲ ናይ ቀደም ናይ ተሳትፎ ኣብ ቃልሲ ኣተሓሕዛ ቀጥዒ ንኺድ እንተንብል ኣጸጋሚ መኾነ። ምስ እዚ ኩሉ ግና ቃልሲ ቀደም ይኹን ሎሚ፡ ቅሩብነት፡ ተወፋይነት፡ ህዝባዊ ወገናውነት፡ ሓልዮትን ኣብ ዝሓዝካዮ ቀጻልነትን ዝሓትት እዩ።

ኣብ ቃልሲ ኮነ ኣብ ምምራሕ መነባብሮ ዓቕምና ኣካዊንና ክልቲኡ ከነዕውት ክንጽዕር ኣለና ክንብል እንከለና፡ እቲ ዓቕሚ፡  ፍልጠት ተመኩሮን፡ ገንዘብን ካልእ ንብረትን ከምኡ’ውን ግዜ ዘጠቓልል ምዃኑ ግንዛበ የድሊ። እዚ ዓቕሚ’ዚ ካብ ሰብ ናብ ሰብ ከም ዝፈላለ ፍሉጥ እዩ። ዕምቆት ትምህርቲ፡ ውህሉል ተመኩሮን ንዋታዊ ሃብትን ነቲ ፍልልይ ካብ ዘጉልሑ ረቛሕታት እዮም። ብፍላይ ኣብቲ ምእንቲ ህዝብን ሃገርን ብሓባር እነካይዶ ቃልሲ ከነድምዕ እንኽእል ብናይ ውሱናት ሰብ በሪኽ ጸጋን ዓቕምን ተሳትፎ ጥራይን ዘይኮነ፡ ካብ ዝለዓለ ክሳብ ዝተሓተ ናይ ኩሉ ኣብቲ ውጽኢት ረብሓ ዘለዎ ግዱስ ዓቕምታት ብሓባር ክዋሳእ እንተኽኢሉ ጥራይ እዩ። ንናይ ካልኦት ዓቕሚ ኣነኣኢስካ ”በይነይ” ኢልካ ምንያት ግና በይንኻ እዩ ዘትርፍ። ብሓባር ማለት በበይኑ ኩለመዳያዊ ባህርያት ምስ ዘለዎም ብዙሓት ኮይንካ ምቅላስ ማለት ስለ ዝኾነ፡ ካብቲ በይንኻ ኮይንካ መነባብሮኻ ንምስዓር ዝግበር ቃልሲ ዝኸበደ እዩ። ንብዙሕ ድሌታት፡ ትጽቢታትን ዓቕምታትን ከም ዘሳኒ ጌርካ ምውዳዱ ስለ ዘድሊ። እቲ ኣጀንዳ’ውን ቤተሰባዊ ዘይኮነስ ገዚፍን ሃገራውን ስለ ዝኾነ።

ኣብዚ ሎሚ ኣብ ቅድሚ ኩሉ ግዱስ ኤርትራዊ ተገቲሩ ዘሎ ህዝብን ሃገርን ናይ ምድሓንን ቀጻልነቶም ናይ ምዕቃብን ወሳኒ መድረኽ፡ ሓደን ናብ ቃልሲ ክስሕብ ሓደ ድማ ናቱ ምኽንያታት እንዳቕረበ ካብቲ ቃልሲ ክርሕቕ ምውጣጥ ዝውቱር እዩ። እቲ ናብዚ ቃልሲ ዝውጥጥ ዕላምኡን ድሌቱን ፍሉጥ ስለ ዝኾነ ብዛዕባኡ ምዝርዛር ኣድላይ ኣይመስለናን። እቲ ጸገም ናይ ኩልና፡ እቲ ዕማም ብኹልና፡ እቲ ውጽኢቱ ድማ ንረብሓ ኩልና፡ ኣብ ዝብል ዝጠቓለል እዩ። እቲ ናብቲ ካልእ ገጽ ዝሃድም ወገን ግና ምኽንያታቱ ብዙሕ እዩ። ኣብቲ ዝካየድ ዘሎ ቃልሲ ትስፉው ዘይምዃን፡ ኣብቲ ውዱብ ቃልሲ ምስ ዘለዉ ወገናት ዘይምስናይ፡ ብዓብይኡ ድማ ንመነባብሮኻ ምቕዳም ካብቶም ዝረኣዩ ልሙዳት ምኽንያታት እዮም። እቲ ”ኤርትራ ጽቡቕ ስለ ዘላ ምእንቲ ለውጢ ቃልሲ ኣየድልን’ዩ” ዝብል ዕባራ ምኽንያት’ኳ ሎምስ ካብ ዕዳጋ ወጺኡ እዩ። እዞም ምኽንያታት ስለምንታይ ከም ምኽንያት መርሓቒ ካብ ቃልሲ ይቐርቡ’ኳ ተዘይተባህለ፡ ቅሩብነትን ሓልዮትን እንተሃልዩ ግና ክስገሩ ዘይክእሉ ኣይኮኑን። ምናዳ፡ ምናዳ  “ነቲ ዘይከኣል ዝመስል ክኽእል እየ” ኢሉ ዘንቀደ ኒሕ እንተልዩ። ዝያዳ ኩሉ ከኣ ነቲ ዘለካ ካብ ጉልበትን ፍልጠትን ጀሚሩ ክሳብ ንዋትን ግዜን ዝምጠጥ ጸጋታትካ ብውሕሉል ኣገባብ ክትስለዖ ምብቃዕ የድሊ። እዚ ክበሃል እንከሎ  ግና ካብቲ ትብህጎ፡ ኣዝዩ ጥጡሕ መነባብሮ፡ ካብቲ ዘገላብጥ ሰፊሕ ግዜ፡ ካብቲ “ከምዚ ጥራይ ክኸውን ነይርዎ” እትብሎ ውልቃዊ ስምዒት ቁሩብ ኣይውሰደካን’ዩ ማለት ኣይኮነን።

ሰባት፡ ብፍላይ ድማ መራሕቲ፡ ብዛዕባ ነፍሶም ዘለዎም ገምጋም ሚዛናዊ ክኸውን ይግባእ። ናይ ሰባት ብቕዓታት ካብ ሰብ ናብ ሰብን፡ ካብ መዳይ ናብ መዳይን ይፈላለ ኢዩ። ዝዀነ ሰብ፡ ኣብ’ቲ እፈልጦ ኢየ ወይ እበቕዖ ኢየ ዝብሎ መዳይ እውን፡ ካብኡ ንታሕቲ፡ ማዕሪኡን ልዕሊኡን ብቕዓት ዘለዎም ሰባት ከምዘለዉ ክፈልጥን ክኣምንን ይግባእ። ሓደ ሓረስታይ፡ ሓደ መካኒክ፡ ሓደ ሓኪምን ሓደ ወተሃደርን እውን ኣብ ነናቶም መዳይ ካብ ሕድሕዶም ዝበላለጽሉ ኵነታት ከምዘሎ ንምርዳእ ዘጸግም ኣይመስለንን። ሕርሻ ከም ኣብነት እንተወሲድና፡ እቲ መካኒክ ወይ እቲ ሓኪም ማዕረ’ቲ ሓረስታይ ብቕዓት ወይ ፍልጠት ክህልዎ ኣይንጽበን ኢና። ንጥዕና ብዝምልከት ድማ፡ እቲ ሓረስታይን መካኒክን ማዕረ’ቲ ዶክተር ክዀኑ ኣይክእሉን ኢዮም። መኪና ምዕራይ እንተዀይኑ ከኣ፡ እቲ ሓረስታይን ሓኪምን ነቲ መካኒክ ኣይዳረግዎን ኢዮም። ስለ’ዚ፡ ኵሉ በብዝፈልጦ መዳይ ክዛረብን ብዛዕባ ዘይፈልጦም ነገራት ድማ ካብ ዝፈልጥዎም ሰባት ክሰምዕን ከሎ ኢዩ ነገራት ብምርድዳእን ብምድግጋፍን ክሰላሰሉ ዝኽእሉ።

ሰባት ንነብሶም ብግቡእ ክግምግሙ ዝኽእሉ ፍልጠት ምስ ዝቐስሙ ጥራሕ ኢዮም። ፍልጠት ግን ዘይነጽፍ ባሕሪ ስለዝዀነ፡ ፍልጠትካ ወይ ብቕዓትካ ደረት ዘለዎ ምዃኑ ወይ ድማ ሕጽረት ዘለካ ሰብ ምዃንካ ክትርዳእ ይግብኣካ። ስለዝዀነ ድማ፡ ዘይትፈልጦም ነገራት ንምፍላጥ ናይ ካልኦት ርእይቶ ምስማዕ/ምድማጽ ወይ መጽናዕቲ ምክያድ ወይ ከኣ ካልኦት ዘጽንዕዎ ነገራት ምንባብ የድልየካ። እዚ ምስ እትገብር ብቕዓትካ ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናበረኸ ኢዩ ዝኸይድ። ፍልጠትካን ብቕዓትካ እናዓበየ ብዝኸደ መጠን ድማ ውሳኔኻ ካብ ቅኑዕ ንባብ ናይ ነገራት ዝተበገሰ ይኸውን። ክፈልጥን ክመሃርን ዝደሊ ሰብ ኵሉ ግዜ ሓታታይ ኢዩ ክኸውን ዘለዎ። ኵሉ እፈልጥ’የ በሃላይ እንተዀይኑ ግን፡ ስለዘይሓትትን ዘየዳምጽን ካብ ካልኦት ክመሃር ኣይክእልን ኢዩ።

ሓድሽ እንተደኣኰንካ ወይ ሓድሽ ነገር ክትገብር እንተደኣ ደሊኻ፡ ምቕሉል ክትከውን ይግብኣካ። ትፈልጦን ዘይትፈልጦን ነገራት ከምዘሎ ክትኣምንን ክትቕበልን የድልየካ። ከምኡ ምስ እትገብር፡ ካብ ካልኦት ሰባት ክትመሃር ትኽእል ኢኻ። ንዘላካ ፍልጠት፡ ፍልጠት ትውስኸሉ ማለት ኢዩ።

ንኣብነት ፕረሲደንት ኢሳያስ ኣፍወርቂ፡ ኤርትራ ናጻ ድሕሪ ምዃና ኣብ ዝተኻየደ ኣኼባ ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ ተኻፊሉ ኣብ ዝገበሮ መደረ፡ እንታይ ኢዩ ጸገምኩም ኢሉ ከይሓተተ፤ ንመራሕቲ ኣፍሪቃ ይኹን ንውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ ብኣልማማ ዘዝነበሎም ነቐፌታ መዳርግቲ ኣይነበሮን። . . .ንብዙሕ ዓመታት መራሕቲ መንግስታት ኰይንኩም ዘፍረኽምዎ ዝዀነ ነገር የለን። . . .ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ፡ ዝፈትሖ ሽግር የለን . . .ወዘተ ክብል ኢዩ ኣቆናጺብዎም።

ፕረሲደንት ኢሳያስ፡ ሽዑ ሓድሽ ስለዝነበረ፡ ብዛዕባ መንግስትን ምምሕዳርን እኹል ፍልጠትን ተመኵሮን ኣይነበሮን። ምናልባት እውን፡ ህዝብን ሃገርን ምምሕዳር፡ ካብ’ቲ ናይ በረኻ ምሕደርኡ ብዙሕ ፍልልይ ዘለዎ ኰይኑ ኣይስምዖን ነይሩ ክኸውን ይኽእል ኢዩ። ኣብ ግብሪ ምስ መጸ ግን፡ ፕረሲደንት ኢሳያስ፡ ካብ 6 ሚልዮን ዘይበዝሕ ህዝቡ ከምሓድር ኣይከኣለን። ህዝቢ ኤርትራ ሎሚ፡ ኣደዳ ድንቍርና፡ ሕማም፡ ድኽነት፡ ስደት፡ ውግእን ወረ ውግእን ገይርዎ ይርከብ። ስርዓት ኢሳያስ ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ዘውረዶ ጕድኣት ካብ’ቶም ሽዑ ዘቆናጸቦም መራሕቲ ኣፍሪቃ ኣብ ልዕሊ ህዝቦም ዘውረድዎ ጕድኣታት ዝበኣሰ እንተዘይኰይኑ ዝሓሸ ከምዘይኰነ ብግብሪ ኣመስኪርዎ ኢዩ። ዋላ’ቲ ኣብ’ቲ ናይ 1998 ውግእ ምስ ኢትዮጵያ፡ ዘጋጠሞ ስዕረትን ውርደትን ንነብሱን ንጸላእቱን ብግቡእ ክግምግም ካብ ዘይምኽኣሉ ዝነቅል ኢዩ ነይሩ። ናይ ምግምጋም ዓቕሙ ተመዛቢሉ ወይ ድማ ትዕቢቱ ሰማይ ዓሪጉ ነይሩ ተባሂሉ ጥራሕ ኢዩ ክግለጽ ዝከኣል።

ፕረሲደንት ኢሳያስ ኣፍወርቂ፡ ብዛዕባ ዝዀነ ይኹን ነገር እኹል ኣፍልጦ ዘለዎ መራሒ ኰይኑ ኢዩ ዝስምዖ። ስለ’ዚ ኢዩ’ውን፡ ኣብ ዝገብሮ ቃለ-መሓትት ይኹን ኣብ ዝገብሮም መደረታት፡ ከም መምህር ናይ ፖለቲካ፡ ቍጠባ፡ ፍልስፍና፡ ስነ-ልቦና፡ ሕክምና፡ ናይ ጠፈር ምርምር፡ ኢንጅኔር፡ . . .ወዘተ ኰይኑ ዝቐርብ። እቶም ኣብ’ዚ መዳያት’ዚ ክእለትን ፍልጠትን ዘለዎም ምሁራትን ሚኒስተራትን ድማ ጽን ኢሎም ዝሰምዑ ተምሃሮ ይዀኑ። ባህርያቱ ስለዝፈልጡ ከኣ፡ ክእርምዎ ይኹን ክሓትዎ ኣይፍትኑን ኢዮም። እዚ ድማ መሊሱ ነቲ ትዕቢቱ ከምዝዛይድ ይገብሮ። በዚ ኣነ’የ ዝፈልጠልካ ዝብል ሕማም’ዚ ዝልከፍ ዘሎ ኤርትራዊ ውሑድ ኣይኰነን።

ብኻልእ ሸነኽ ከኣ፡ ክኢላታትን ፈላጣትን ክነሶም ብኽቱር ምቅሉልነት ይኹን ብሸለልትነት ወይ ካልእ ምኽንያታት ነታ ዘላቶም ኣፍልጦ እውን ከንጸባርቕዋ ዘይክእሉ ሰባት ኣለዉ። ፍልጠቶም ወይ ብቕዓቶም ድሩት ምዃኑ ስለዝኣምኑ፡ ነብሶም ኣትሒቶም ይርእዩ። ንነብስኻ ካብ’ቲ ዝግብኣ ንላዕሊ ኣትሒትካ እንተደኣ ገምጊምካያ ድማ፡ ፍርሒ ተሐድር እሞ ነቲ እትኽእሎ እውን ኣብ ግብሪ ክትርጕም ናብ ዘይትኽእለሉ ደረጃ ትወድቕ። ብኻልእ ኣገላልጻ ከም ክኢላ ክትጻወቶ ዘሎካ ተራ ይበኵር ማለት ኢዩ። ብኽእለትካን ፍልጠትካን ክጥቀሙ ዘለዎም ኣካላት ድማ ከይተረብሑ ይተርፉ። ንዘለዎም ፍልጠት ምስ ህዝቦም ከይተኻፈልዎ ሓቝፎሞ ዝሓልፉ ምሁራትን ክኢላታትን ኤርትራውያን ውሑዳት ኣይኰኑን። ከም ኣብ ውሽጢ ዕትሮ እትበርህ ዘላ ሽምዓ ንኸባቢኦም ከየብርሁ ይሓልፉ ማለት ኢዩ።

ስለ’ዚ፡ መራሕቲ/ክኢላታት ሚዛናዊ ዝዀነ ገምጋም ብዛዕባ ነብሶም ክህልዎ፤ ኵሉ ክፈልጡ ከምዘይክእሉ ተረዲኦም፡ ናይ ካልኦት ርእይቶን ምኽርን ከድምጹን ብኣገዳስነት መጽናዕቲ ክኣምኑን ብሓደ ሸነኽ፤ ብኻልእ ሸነኽ ድማ ንዘላቶም ፍልጠት ወይ ብቕዓት ብዘይ ሰጋእ መጋእ ኣብ ረብሓ ህዝቦም ከውዕልዋ ክብገሱ ይግባእ። ናይ ህዝቡ ርእይቶ ዘይሰምዕ መንግስቲ፡ ንሽግራት ክፈትሕ ይኹን ንሃገሩ ንቕድሚት ከስጕም ፈጺሙ ኣይክእልን ኢዩ። ሽግራት ምስ ህዝብኻ ብምምኽኻርን ምድምማጽን ጥራሕ ኢዮም ዘላቒ መፍትሒታት ክረኽቡ ዝኽእሉ።

ናይ ደምበ ተቓውሞ ጸገም እውን ካብ’ዚ ዝተፈልየ ኣይኰነን። ነፍስወከፍ ውድብ ይኹን መራሒ፡ ንነብሱ ከም ኵሉ ዝፈልጥን ዝኽእልን ብምቕጻር፡ ካልእ ኵሉ ክሰምዖን ክስዕቦን ጥራሕ ይደሊ። ናይ ካልኦት ርእይቶን ድሌትን ከኽብርን ክሰምዕን ከምዘለዎ ኣብ ግምት ኣየእቱን። ገለ ድማ፡ ንተመኵሮታቶም ምግምጋምን መጽናዕቲ ምግባርን ከም ግዜ ምጥፋእ ገይሮም ይቖጽሮዎ። ኣብ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ኵነታት፡ እቲ ሃዋህው ይጕድፍ እሞ ምድምማጽ ይኹን ምጽውዋር ይበኵር፤ ኣብ ህልኽ፡ ምጥምማትን ወጥርን ድማ ይእቶ። መፍትሒ ዘይርከቦ ዕንክሊል ኰይኑ ድማ ይቕጽል።

ፓልቶክ ሩማት፡ ከም ናይ ርእይቶታትን ሓሳባትን እንለዋወጠሎም መድረኻት ምዃን ተሪፎም፡ ናብ መታዀሲ ድፍዓት ወይ መዛግብቲ ኢዮም ተቐይሮም ዘለዉ። ገለገለ ሰባት ከኣ’ሞ ብዛዕባ ኤርትራ ኵሉ ዝፈልጡ፡ ናይ ዝዀነ ሽግር መፍትሒ ኣብ ኢዶም ከምዘሎ ኰይኑ ዝስምዖም፡ ዘምጻእካ ኣርእስቲ እንተምጻእካ ከየስተንፈሱ ኣድራጋ ዝትኵሱ ኣለዉ። ብዛዕባ ዝዀነ ይኹን ዝተላዕለ ኣርእስቲ 100% ርግጸኛታት ኰይኖም ይዛረቡ፡ ካብ ናቶም ፍልይ ዝበለ ርእይቶ ዘለዎም ክሰምዑ ድማ ኣይደልዩን። ኣብ ክንዲ ዝፈልጥዎን ተመኵሮኦምን ጥራሕ ዝገልጹ፡ ብዛዕባ ኤርትራ ይኹን ብዛዕባ ውድባት ዝፈልጥዎን ዘይፈልጥዎን ታሪኻት ሓዋዊሶም ከዘንትዉ ይስምዑ። ከምዚኣቶም ዝኣመሰሉ ሰባት እናበዝሑ ስለዝኸዱ ድማ፡ ሓቅን ሓሶትን ምፍልላይ ጸገም ኰይኑ ኣሎ። ኣብ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ሃለዋት ምድምማጽን ምጽውዋርን ይበኵር፡ ኣብ ክንድኡ ድማ ጸርፍን ቆይቍን ይሰፍን፡ ሃገርን ህዝብን ድማ ንሓደጋ ብርሰት ይቃልዑ።

ብዙሕ ግዜ  “እዞም ተቓወምቲ ሰልፍታት ወይ ውድባት እንታይ ዕላማ’ዩ ዘለዎም” ዝብል ሕቶ ይቐርብ እዩ። እቲ ሕቶ ከም ሕቶ ዝጽላእ ኣይኮነን። እንታይ ደኣ እቶም ከምኡ ኢሎም ዝሓቱ እንታይ ክፈልጡ ስለ ዝደለዩ እዮም ከምኡ ኢሎም ዝሓቱ ዝብል’ዩ ክምለስ ዘለዎ። ካብዚ ነቒልና እምበኣር እቲ ነፍሲ ወከፍ ዜጋ ዝደልዮ ክፈላለ ከምዝኽእል ግምት ክንረክብ ይከኣል እዩ። በዚ ዝኣክል እቲ ዝሓትት ገሊኡ ድሌታት ንብሄር፥ ንሃይማኖት፥ ንኣውራጃ ወይ ኣውን ንትሒዘ-ጸኒሕ (conservative) ዝሓስቡን ዝውክሉን ክኾኑ ከለዉ፡ ገሊኡ ከኣ ንህዝቢ ኣተሓቛቚፉ ዘተሓባብር ግዝኣተ ሕግን ቅኑዕ ምሕደራን ዝኣምን እዩ።

ነዚ ኣብ ላዕሊ ተጠቒሱ ዘሎ  ሕቶ ዝሓትት ነፍሲ ወክፉ ነናቱ ዕላማን ኣተሓሳስባን ክህልዎ ዝኽልክሎ የለን። ግንከ እቲ ኣተሓሳስባ ክሳብ ክንደይናይ እዩ ነቲ ሕብረተሰብ ዝፈላሊ ወይ ዝተሓቛቚፍን፥ ዘሳንን ምምማይ ናይ ብልህነት ባህሪ እዩ። ኣብዚ ኩነታት እዚ ነቲ ካብ ስኒት፡ ምትሕብባርን ምትእስሳርን ኣርሒቑ ዝምርሽ ሓሳብ ወይ ዕላማ ነቲ ቀዳማይ ክኸውን ዝግበኦ ንድሕሪት ይጎቶ’ሞ ነቲ ዓወት ኣብ ክንዲ ዘቀላጥፍ የዛሕትል ወይ ከኣ ናይ ሓባር ዓወት ንምርግጋጽ ዘሎ ተኽእሎ የዳኽሞ።

ብካልእ ሸነኽ ከኣ እቲ ስልጣንን ሓላፍነትን ምውሳን ናይ ህዝቢ ምዃኑ ብምስሓት ባዕሉ እንተስ ብውልቀ እንተስ ብእኩብ እዚ እዩ ክኸውን ዘለዎ ብምባል፡ እቲ ቀዳማይ ዕላማ ተጐስዩ ከምዝሕለፍ ይገብሮ። ብዘይካ’ዚ ነተን ሰልፍታት ብግቡእ ከለልየንን ክፈልጠንን ኣብ ዘይክእለሉ ደረጃ ይበጽሕ እሞ፡ ንኹሉ ብኣልማማ ክርቢት ሸርጢጡ የንድድ። እቲ ቀዳማይ፡ ካልኣይን ሳልሳይን ደረጃ ክሕዝ ዝግበኦ ጉዳያት ብምድውዋስ  ዝስዕብ ፍልልያትን ምግርጫዋትን ከኣ ነቲ ሃገራዊ ስምዒት ይኹን ነቲ ቅኑዕ ራኢ ሒዙ ንኽቃለስ ዝተወደበ ዘዕንቅፍን ዝሃስን ይኸውን።

ንኣብነት ገሊኡ ኣብ ዲያስፖራ ወይ  ወጻኢ ዝቕመጥ ኤርትራዊ ዜጋ፥ ኣየነይተን ሰልፊ ወይ ውድብ እያ ናይ ቀረባን  ርሑቕን ዕላማኣ ሓንጺጻ ዘነጸረት ንምፍላጥ ኣብ ክንዲ ምጽዓር ንኹለን ከነኣእስን ክቆናጽብን እዩ ዝህንደድ። ነዚ ንምትግባር ከኣ ንሓንሳብ ሰውራ ኤርትራ ሽፍትነት እዩ ነይሩ፥ ሃገርና ልኡላውነት የብላን፥ ሓንሳብ ሰማያዊትዶ ወላ ሕብርታት ዝበዝሓ ባንደራ፡ ዝብሉ ወረታት ኣብ ዝነዝሓሉ እንተዘይርዒምካል ንዓኡ በዓል ዕላማን ራኢን ኣይኮንካን። በዚ ኣካይዳ ካብቲ ብሓባር ኰይንና ክንቃልሶ ዝግበኣና መላኺ ኣተሓሳስባ ስርዓት ህግደፍ  ወጺእና ኣብ ጓል ነገር ስለ ዘህውትተና፡ እቲ መላኺ ስርዓት ብኮራርምቱ ክስሕቕን ናይ ስልጣን ዕድሚኡ ከናውሕን ዕድል ንኸፍተሉ ከም ዘለናን ከነስተብህል ይግበኣና።

ኣብዚ ግዜ እዚ ብፍላይ እቶም ምስ ህዝባዊ ግምባር ዝቃለሱ ዝነበሩ’ሞ ነቲ ውድብ ብግቡእ ዝፈልጥዎን ዘይፈልጥዎን ዱድ ክብሉ ከለዉ እቲ ሰማዒ ከኣ ቃልሱ ኣንጻር መላኺ ስርዓት ገዲፉ ሓዲሽ ዘይተሰሞዐ ታሪኽን ተግባርን ግዲ መሲልዎ፥ ነቲ ንሎሚ መሰረታዊ ዘይኮነ ክሰምዕ ግዜኡን ጉልበቱን የባኽን። እዚ ከኣ ንረብሓ እቲ ብኢደ ወነኑ ስልጣን ጨቢጡ ዘሎ ስርዓት ኢሳያስ እዩ ዝውዕል።

ሎሚ ነቲ ኣብ  ዝሓለፈ ተመኩሮና ዝፍጸም ዝነበረ ግፍዓታትን ጌጋታትን ክዝንቶ እንከሎ ንብድሕሪ ሕጂ ከምኡ ዝኣመሰለ ከይድገም ክንመሃረሉ እምበር፡ ንሕሉፍ ክንፈርድን ክንቀጽዕን እንተዀንና እቲ ሕሉፍ ፈጺሙ ኣይቅየርን እዩ። ‘’ርእሲ ዝነኸሰካ ተመን ብምቕጥቃጥ ቁስሊ ኣይሓውን እዩ’’ ከም ማለት እዩ። ባንደራ ትንደድ ትቀደድ፥ ግፍዕታት ይዘርዘር ኣይዘርዘር፥ ናይ ፈደረሽንዶ ናይ ህግዲፍ ባንደራ ምውድዳር፡ ሰውራ ኤርትራ ሽፍትነትዶ ነይሩ ኣይነበረን፥ ስውኣትዶ ኣገልገልቲ ኢሰያስ ንበሎም ኣይንበሎም፡ ዝብል ኮለል ነቲ ስርዓት ብምንም ዓይነት ዘዳኽሞ ዘይኮነስ መሊሱ ዘፈርዝኖ እዩ። ብኣንጻሩ ንዓና ካብቲ  ቀዳማይ ዕላማና ዘስሕተና ስለዝኾነ እቲ ጉዳይ ናይ ህዝቢ ኤርትራ ናይ ጽባሕ ሓላፍነት ምዃኑ ኣሚንና፡ ቀዳማይ ኣድህቦና ኣንጻር’ቲ ወግሐ ጸብሐ ህዝብና ንምጽናት ተዓጢቑ ዘሉ መላኺ ስርዓት ምውዳቕ ክኸውን ይግበኦ።

ነዚ መላኺ ስርዓት ከመይ ነልግሶን ኣብ ክንድኡ ከመይ ዝበለ ምሕደራን ፍትሕን ክነንግስ ኢና ኣብ ዝብል ፍልጠትና ክነዕሙቚን ዓቕምና ክንድልብን እዩ ዝግበኣና። ነተን ኣብ መስርዕ ቃልሲ ዘለዋ ፖለቲካዊ ሰልፍታት ሓደ ብሓደ ብዘለወን ዘለወን ፖለቲካዊ መደብ ዕዮን ግብራዊ ምንቅስቓሰንን  ክነጽንዐንን ኣካል’ተን ዝመረጽናየን ኮይና ክንስለፍን ይግበኣና።